Protexer o medio ambiente, a mellor vacina contra futuras pandemias
Preservar o medio ambiente é a mellor vacina contra futuras pandemias: A maioría das enfermidades infecciosas orixínanse en procesos que se desencadean por alteracións graves do medio ambiente, case sempre por accións humanas. Tan categórica aseveración corresponde aos integrantes do Grupo de Traballo Multidisciplinar (GTM), que asesora ao Ministerio de Ciencia e Innovación e apoia ao Goberno en materias científicas relacionadas co Covid-19 e as súas consecuencias futuras.
O GTM, en dous novos informes recentemente publicados, analiza os aspectos ambientais do coronavirus. Segundo detalla, a crise pandémica actual ten as súas orixes “en procesos naturais que se desencadean, na maioría das ocasións, por alteracións graves do medio ambiente.
“Os efectos do cambio global por deforestación e perda de hábitat natural, sobrepoblación en áreas silvestres, sobreexplotación da caza e a vida silvestre, sobrepastoreo e outras actividades levan consigo unha maior exposición do ser humano a patóxenos de vida libre”, resaltan os expertos.
“Se se examinan as máis de 250 pandemias sufridas pola humanidade, chama a atención que a proporción delas xerada por patóxenos de orixe animal (zoonótico) incrementouse significativamente nos dous últimos séculos”, apuntan.
Un 70% das novas enfermidades que xurdiron en humanos nas cinco últimas décadas (enfermidades emerxentes) son de orixe animal, do mesmo xeito que case todas as pandemias coñecidas, recolle o informe da Organización das Nacións Unidas para a Alimentación e a Agricultura ( FAO).
Por esta razón, o GTM avoga por superar as formulacións actuais de acción ante pandemias, baseados en «responder as enfermidades despois da súa aparición con medidas de saúde pública e solucións tecnolóxicas, en particular o deseño e a distribución rápida de métodos de diagnóstico, novas vacinas e terapias».
É preciso un maior coñecemento da biodiversidade
O grupo de expertos recomenda tomar outro camiño: adoptar unha serie de accións urxentes, que precisan «un maior coñecemento da biodiversidade a escala planetaria, unha exploración e inventario máis exhaustivo da biodiversidade de microorganismos silvestres e do seu potencial patoxénico, e unha maior comprensión dos procesos de evolución e coevolución de patóxenos e hospedadores».
Segundo se detalla nos informes, estas accións requiren «investigación científica en secuenciación de xenomas e documentación de variantes víricas, exploración de novos reservorios silvestres, identificación e seguimento de posibles brotes pandémicos con eficientes sistemas de alerta temperá, e desenvolvemento de prácticas de restauración ecolóxica encamiñadas a alcanzar inmunidade de paisaxe».
Os expertos en saúde e vida silvestre alertaron nas últimas décadas dos riscos de saúde pública asociados co contacto descontrolado entre as poboacións humanas e os animais salvaxes, a través da destrución do hábitat, o comercio ilegal ou mal regulado da vida silvestre, e a venda da fauna silvestre a través dos “mercados de fresco”.
Por iso é polo que o GTM, que elabora informes e propón medidas para mellorar a resposta a crises similares á actual pandemia, sinale que as medidas a medio e longo prazo van requirir “acordos internacionais ao máximo nivel e accións locais con novas medidas de control”. E tamén “regulación dos focos locais potenciais de transmisión de patóxenos emerxentes”.
O GTM apoia a iniciativa One Health (unha soa saúde), que loita por lograr unha saúde óptima para as persoas, os animais e o medio ambiente. E sinala que, a fin de mellorar e optimizar as estratexias de vixilancia epidemiolóxica, habería que adoptar precisamente ese enfoque de One Health.
Desde 1960 hai un 30% de enfermidades infecciosas
“Habería que apoialo en todos os niveis de toma de decisións, desde o global ata o máis local e en todas as políticas ou as esferas da sociedade (desde as escolas, ao traballo etc.), recoñecendo as complexas interconexións entre a saúde das persoas, os animais, as plantas e a nosa contorna compartida”, sinala o GTM.
O equipo asesor do Ministerio está integrado por 16 investigadores e expertos en materias como Biotecnoloxía, Bioquímica, Medicina, Física, Dereito, Bioloxía Molecular, Economía, Matemáticas ou Psicoloxía.
As consideracións do GTM coinciden coas manifestadas por outros investigadores, que apuntan a que a deforestación, os asentamentos humanos en hábitats de fauna silvestre, a produción agrícola e gandeira e a urbanización desmesurada provocaron que desde 1960 xurdise un 30% máis de enfermidades infecciosas e con posibilidade de converterse en pandémicas.
Un recente informe do Intergovernmental Platform on Biodiversity and Ecosystem Services (IPBES) conclúe que o modelo de consumo actual e a degradación dos sistemas naturais que este conleva incrementa o risco de pandemias. “Dado a que non existen políticas de protección efectivas, os virus e bacterias infecciosas atopan un oco libre para expandirse rapidamente”, recolle o texto.
O mesmo afirma un artigo publicado hai unhas semanas na revista científica “Environmental Research” que introduce o termo “enfermidade do antropoceno” e sinala que a pandemia de Covid-19 é un exemplo claro diso, pois a orixe desta zoonosis sitúase supostamente o mercado de Wuhan, no que incorren diversas destas alteracións do medio con fins económicos, como a captura de especies exóticas ou a comercialización e o consumo mal regulado de animais.
Imaxe de cromaconceptovisual - Pixabay
Voltar o listado