Horticultura ecolóxica, talvez a materia máis útil para as escolares
Compartimos esta interesantísima reflexión de Pepe Galindo sobre a importancia de incluir a horticultura no curriculum escolar.
Gobernos e institucións a nivel mundial proclamaron oficialmente a “emerxencia climática” e asinaron decenas de compromisos, como o Acordo de París. Serviu para algo? Podería dicirse que non (véxase a gráfica do artigo orixinal do Observatorio da Sustentabilidade). Así pois, queda claro que os gobernos proclamaron algo que non se acaban de crer, ou ben, hai algo que lles impide ser consecuentes. Seguramente, hai persoas ou empresas poderosas e influentes ás que non interesa que se tomen medidas coherentes ante esta “emerxencia”.
Se nos fiamos da ciencia e crémonos o da “emerxencia climática”, o coherente é tomar medidas contundentes. Tamén deberiamos preparar aos nosos fillos para ese inevitable colapso económico e ambiental no que terán que vivir. Sabemos perfectamente algunhas das consecuencias do desastre ambiental. De feito, xa as estamos vendo —e sufrindo— aínda que o peor está por vir (se non o evitamos).
Nesta situación, hai varios futuros posibles, pero todos eles pasan por reducir drasticamente o consumo de enerxía mundial (voluntariamente ou non). Con menos enerxía dispoñible (e a maior prezo), a oferta de certas materias primas redúcese e todo se encarece. Xa estamos a ver a subida de prezos e a carencia de certos materiais, desde microchips ata aceiro, pasando por fertilizantes e alimentos.
Por tanto, unha das cousas máis útiles é producir nosa propia comida. Nun futuro moi próximo, saber xestionar unha pequena horta urbana —mesmo en macetas— pode ser a diferenza entre comer ou non comer. Xa hai colexios que o poñen como materia obrigatoria.
Sabemos que hai problemas de tempo. Non é fácil decidir que materias recortar para introducir algo novo na formación das nosas mozas e mozos. Ese problema non é nada en comparación ás graves dificultades que se nos aveciñan. Por tanto, resolvamos os problemas fáciles antes de que os complicados afóguennos.
Que cousas pódense aprender nunha horta ecolóxica?
- Colleitar, conservar e xerminar sementes.
- Plantar e coidar distintas plantas, para cultivar alimentos variados de forma ecolóxica: froitas, verduras, legumes, herbas medicinais ou de infusións, etc.
- Construír e coidar un invernadoiro sinxelo (con materiais reciclados).
- Compostar restos orgánicos da horta e da cociña, para conseguir bo abono.
- Distinguir as tempadas e o que hai que plantar ou cultivar en cada unha delas.
- Conservación de alimentos: desecados, conservas, compotas…
- Creación de hortas en pequenos espazos (macetas, balcóns…).
De forma transversal pódense aprender outros temas tamén esenciais:
- Comer de modo saudable, local e respectuoso.
- Alimentarse con hortalizas variadas, e reducir o consumo de alimentos de orixe animal (carnes, peixes, lácteos e ovos).
- Respectar á natureza.
- Coñecer plantas e animais da zona.
- Combater as pragas sen matar todo con pesticidas.
- Recoñecer e valorar as plantas ruderais (especialmente as comestibles ou multifuncionais).
- Valorar a presenza de fauna salvaxe (insectos, aves…), e a deixarlles parte da produción.
- Construír un hotel para bichos.
A Real Academia Española define horticultura como “o cultivo das hortas”. Debemos urxentemente engadir a esa definición o texto de “materia esencial e obrigatoria en todos os cursos de primaria, secundaria e bacharelato”. Cando chegue o colapso, posiblemente a horticultura será o máis útil que aprendesen no colexio.
Imaxe de Filip Urban
Voltar o listado