Con todo, as estimacións rexionais e globais do carbono que os bosques almacenan e a caracterización dos factores que alteran esa capacidade de almacenamento de carbono, atópanse entre os grandes desafíos da investigación en mitigación do cambio climático. E máis en concreto, coñecer como afectan as anomalías meteorolóxicas a esa capacidade, é algo que aínda está por determinarse.

Investigadores da Universidade Politécnica de Madrid (UPM) propuxéronse pescudalo e lideraron un traballo internacional que analiza como afectan anomalías climáticas ao crecemento dos bosques e á súa capacidade para captar o CO2 tomando como exemplo os bosques de faias, unha especie moi estendida en Europa e que é moi sensible ás ondas de calor e as secas. O estudo, que foi financiado a través do programa postdoutoramento Junior Leader da Fundación “A Caixa” e do programa propio da UPM acaba de ser publicado en Nature Communications.

Entre os factores que máis alteran a captación e almacenamento de carbono por parte dos bosques están os eventos climáticos extremos como ondas de calor ou secas, sobre todo aqueles que afectan grandes áreas e que adoitan estar orixinados en anomalías atmosféricas persistentes. De aí a importancia deste traballo, dado que este tipo de situacións son relativamente frecuentes en Europa.

“As anomalías atmosféricas persistentes son comúns en Europa, sobre todo no verán, onde chegan a ser responsables do 80% das ondas de calor que se producen. De feito, en Europa contamos con ondas de calor moi coñecidas producidas por esas anomalías como a de 2003, 2010 ou 2018”, explica Isabel Dourado Liñán, da ETSI de Montes, Forestal e do Medio Natural e autora principal do estudo.

Os resultados do traballo revelan que moitas das anomalías atmosféricas persistentes que dan lugar a ondas de calor afectan de forma desigual ao crecemento dos bosques en Europa e, por tanto, non afectan de modo uniforme á captación e o almacenamento de carbono nos devanditos bosques.

En concreto, o estudo salienta o papel crave que xoga a variabilidade da corrente de chorro (jet stream en inglés) no verán na formación dun ‘dipolo’ climático estival (condicións climáticas opostas) entre o noroeste e o sueste de Europa que se reflicte no crecemento das árbores.

“Cando as faias de centro e noroeste de Europa experimentan un aumento do crecemento e da captación de carbono por unhas condicións climáticas estivais favorables (menos calorosas), os bosques de faias do sueste de Europa experimentan unha redución de crecemento e da captación de carbono por unhas condicións desfavorables como seca ou onda de calor”, engade a investigadora da UPM.

“Esta polaridade no crecemento pode chegar a acusarse moito, rexistrándose reducións de crecemento de ata o 50% na rexión europea baixo os efectos dun clima estival adverso, mentres que os incrementos de captación e acumulación de carbono na rexión baixo condicións favorables alcanza o 40%”, continúa.

Este desequilibrio de produtividade entre ambas as rexións conleva implicacións importantes para a planificación e a adopción de estratexias de xestión encamiñadas a combater o cambio climático mediante a preservación da cobertura forestal.

“Contrarrestar o desequilibrio da produtividade forestal en Europa dependerá en gran medida da estrutura e a densidade dos bosques, a adaptación destas poboacións ás condicións cambiantes e a dinámica e recorrencia de secas e ondas de calor, así como doutras perturbacións como incendios e pragas. O efecto neto deste desequilibrio produtivo forestal europeo nos fluxos de carbono terrestre globais depende e seguirá dependendo en gran medida de diferencias noroeste-sueste nas taxas de produtividade forestal, reservas de carbono e resiliencia dos bosques”, conclúe Isabel Dourado.

No traballo tamén participaron o Departamento de Física da Terra e Astrofísica, da Universidade Complutense de Madrid, ao que pertence a segunda autora Branca Ayarzagüena e o Laboratory of Tree-Ring Research da Universidade de Tucson (Arizona), ao que pertence a senior author do artigo Valerie Trouet. Tamén colaboraron investigadores doutros 39 centros de investigación e universidades de 16 países.

Artigo traducido ao galego dende Ambientum. Consulta aquí o orixinal.

Foto de Laura Porter en Pexels